Mikro Lojistik – Son Kilometre için Konumlanma

Son birkaç yıldır Amazon’la ilgili haberleri takip ediyorsanız, giderek artan bir hızla terk edilmiş alışveriş merkezlerini satın aldıklarını duymuşsunuzdur. Kaderin bir cilvesi olarak pandeminin etkisini göz ardı ettiğimizde Amazon bu alışveriş merkezlerinin kapanmasının birinci sebebi. Fakat Amazon’un amacı bu alışveriş merkezlerini canlandırmak değil, son kilometre teslimatı verebilecekleri merkezlere çevirmek. Çünkü pek çok alışveriş merkezi nüfusun yoğun olduğu şehir içinde merkezi bölgelerde bulunuyor. AVM’lerin bu gözle bakıldığında eşsiz olan konumları, Amazon’un “aynı gün” ve “ertesi gün” teslimatlarını yapmasına yardımcı olacak.

Bu yerlerin bir diğer artısı ise potansiyel iş gücüne hızlı ulaşma ihtimali. Pandemi sonrasında geçen Mart ayından veri ülkemizdeki e-ticaret hacmi ve genel perakende içindeki oranının artması, Dijitalis’in müşterilerine dağıtım ağı stratejilerini geliştirmeleri için verdiği desteğin en büyük itici gücü olmuştur.

Bu tip mikro dağıtım ve son kilometre teslimatı şebekelerini tasarlamak ve optimize etmek daha çok şehirler arası sevkiyatlarla ilgilenen yurtiçi dağım sistemlerini modellemekten çok daha karmaşıktır. Bu tarz projeler, klasik lojistik projelerin tersi yönde işler. Bildiğimiz cevaba uygun soruyu bulmaya çalıştığımız bir çeşit akıl oyununa benzetebilirsiniz. Bunun sebebi cevabın baştan belli olmasıdır, şehir içinde depo yapmak için müsait emlağın çok sınırlı olması sebebiyle zaten tesis yeri baştan bellidir (Amazon örneğindeki terk edilmiş alışveriş merkezleri gibi). Bu durumda da soru şudur; bu konumu müşterilerimize en iyi hizmeti vermesini nasıl sağlarız?

Bu yerler genelde çok katlı ve ihtiyaçları karşılamak için sistem mühendisliğine ihtiyaç olan yerlerdir. Birkaç yıl önce şirketler böyle binaları dikkate bile almazdı ama coğrafi konumları çok elverişli ve alternatif seçenekler o kadar az ki, birçok şirket bu binalara artık alıcı gözüyle bakıyor.

Böyle bir mikro dağıtım ve son kilometre teslimatı problemini ileri analitik araçlarımız ile ele alırken şebeke optimizasyonu ve araç rotalama çözümümüzü birlikte kullanıyoruz. Şebeke optimizasyonu yoluyla ağ tasarım alternatiflerini azaltıyoruz. Kalan alternatif tasarımlar üzerinden rota optimizasyonu çalıştırıyor ve detaylı lojistik maliyetlerini hesaplayarak nihai tasarıma ulaşıyoruz. Böyle melez  bir analitik yaklaşımda genelde daha büyük ölçekli ağ tasarımı projelerine dahil edilmesi gerekmeyen birçok faktör devreye girer.

Bir süre önce bir müşterimize bu kapsamda bir analiz hizmeti sunduk. İstanbul’un bir yakasında bulunan e-ticaret deposundan tüm İstanbul’a hızlı teslimat yapan müşterimiz diğer yakada da bir depo açmayı değerlendiriyordu. Doğru kararı vermek için yürüttüğümüz analizde yer alan bazı faktörler şunlardı:

• Geçiş ücretleri: e-ticaret müşteri sayısı yüksek ve adetleri küçük bu operasyonda hızlı teslimat (aynı gün veya ertesi gün teslimat gibi) gerektiği için özel bir filo ihtiyacı vardır. İstanbul’un iki yakası arasında geçişlerin ücretleri önemli bir faktördür ve doğru kararın ne olacağını etkiler.
• Trafik: Bu tarz mikro dağıtım çalışmalarında günün saatine ve trafiğin yönüne göre araç rotalaması yapmak önemlidir. Bu, bir teslimat aracının kaç kere durduğunu, sürücünün hizmet kapasitesini ve aracın kaç tur atabileceğini büyük ölçüde etkiler.

Hangi coğrafyada çalışırsanız çalışın bu tip mikro dağıtım ve son kilometre teslimatı operasyonlarını modellemek ve optimize etmek, sürekli değişen, daha kısıtlı ve daha zorlu bir tedarik zincirinde başarılı olmanın ilk adımıdır.