Tam Zamanında Üretim (JIT) Dünyasında İleri Üretim Planlama Yazılımına Yer Var Mı?

Şeref Bulut 28 Ocak 2021Son güncelleme: 31 Temmuz 2021

708 3 dakika okuma süresi

Tedarikçilerinizle birlikte bir Tam Zamanında Üretim (JIT) programı uyguluyor ya da müşterilerinizin sizinle birlikte bir JIT programı olsun, ortaya bir tarafın fayda sağladığı, diğer tarafın da risk aldığı bir ilişki ortaya çıkar. Tam Zamanında Üretim’in faydalarını hepimiz anlıyoruz:

Azaltılmış envanter / depolama ihtiyacı
Ürün akışında verimlilik
Setup ve ayarların daha iyi ele alınması

Ancak ister tedarik eden ister alan taraf olun, tedarik zinciri yönetimindeki olası kesintilerle ilgili her zaman riskler vardır. JIT çalışan müşterileri olan tedarikçiler genellikle depolarında emniyet stoku adı altında fazladan ürün tutarak bu riskleri azaltır. Ancak bu durum tedarikçinin verimliliğini düşürür ve maliyeti artırır.

Tam Zamanında Üretim Tedariği

Tam Zamanında Üretim prensibi ile çalışan müşterileri olan bir üretici olarak; verimliliğinizi, maliyetinizi, envanter seviyelerinizi veya diğer müşterilerinize yapacağınız teslimatlarınızı nasıl etkilediğine bakılmaksızın ürünlerin akışını kesintisiz sürdürmek sizin sorumluluğunuzdadır. Çoğu JIT tedarikçisi, müşterilerinden bir tahmin alır ve potansiyel tedarik zinciri yönetimi sorunlarını tolere edecek bir güvenlik stoğu ilavesiyle birlikte aldığı tahminleri karşılayacak bir üretm planı yapar.

Maliyetleri düşük ve verimliliği yüksek tutmaya çalışırken aynı zamanda Tam Zamanında Üretim yapmanın tek yolu; müşterinizin talebini, üretim kapasitenizi, envanter seviyelerinizi ve kendi tedarikçilerinizin zamanında teslim etme kabiliyetini çok yakından takip etmektir. Bu kadar yakından takibi güvenli şekilde yapmak için ERP / MRP sisteminize güveniyorsanız, risk altındasınız! ERP, Kurumsal Kaynak Planlaması anlamına gelse de, planlama dışında her şeyi yapar. Buradaki eksik parça amaca özel üretilmiş bir üretim planlama yazılımı olan İleri Planlama ve Çizelgeleme (APS) sistemidir. Bu sistemler sadece üretiminize değil, aynı zamanda üretiminizle ilgili olarak envanterinize ve satın alma siparişlerinize de görünürlük sağlar. Her bir öğeye bir göz atalım:

üretim planlama yazılımı — üretim planlama

Tahminleme

Sıklıkla talep tahmini yapmanın asla doğru sonuç vermediğini duyacaksınız. Bu doğrudur, ancak tahminlerin %100 doğru olması gerekmiyor. Sadece gerçeğe olabildiğinde yakın olmalı. Günümüzde tarihsel veriler üzerinden istatistiksel yöntemleri ve talebi etkileyen harici faktörlerin etkisini belirleyen makine öğrenmesi algoritmalarını harmanlamış çok başarılı sonuçlar üreten tahmin araçları bulunuyor. Hem kısa vadeli bir tahmine hem de uzun vadeli bir tahmine sahip olmak, satın alma kararlarınızla birlikte üretim kararlarınızı yönlendirecek olan en önemli girdidir.

Planlama

Planlamayı şunları dengelemek için yaparız:

Ne üretmek istersiniz? – Tahminleriniz ve talebinizin (satış siparişleri) toplamı
Ne yapma kapasiteniz var?
Yapmak istediğiniz yer – Tesisler veya üretim hatları arasında yük dengeleme

Kapasite darboğazı durumunda planlama aracı, tahmini talebe karşı nerede dengeleyeceğinizi belirlemede kritik öneme sahiptir. Böylece gelecekteki talebi olumsuz yönde etkilemeden bugünkü müşteri talebini karşılayabilirsiniz. Planı oluşturma hammaliyesini planlama aracına devreder, tasarruf ettiğiniz zaman ile üretimin sorunsuz halde devam etmesine konsantre olabilirsiniz.

Planlama aynı zamanda uzun vadeli satın alımları idare etmek için envanter gereksinimlerine ve tedarikçilerinize görünürlük sağlama becerisine sahip olacağınız yerdir. Malzeme İhtiyaç Planlaması yani MRP‘nin kısa ve uzun vadeli satın alımları halletmesini bekleriz. Ancak MRP’nin kör bir noktası vardır; gerçekte üretimin nasıl devam ettiğini göremez. MRP, ürünlerinizi gerçekten üretme kapasitesine sahip olduğunuz zamana göre değil, üretmeyi hayal ettiğiniz zamana göre hammadde siparişi vermenizi söyler.

Çizelgeleme

Çizelgeleme sayesinde;

Üretimi en iyi şekilde nasıl yaparım? Hangi makine ve alt kaynaklar?
Üretim emirlerini nasıl sıralamalıyım ki;
- Verimlilik artsın,
- Zamanında teslimat sağlansın,
- Ayar süreleri azalsın,
- Yalnızca malzemesi hazır iş emirleri planlansın ve duruş süreleri azalsın.

Üretim Planlama ve Kontrol faaliyetinin kalitesi nasıl arttırılır?

Üst düzey bir üretim planlama yazılımı, ya da doğru bir tanım ile bir İleri Planlama ve Çizelgeleme sistemi; tahmin, satış siparişleri, hammadde envanteri, yarımamül envanteri ve iş emirleri, bitmiş mal envanteri ve satın alma siparişleri için görünürlük sağlayacaktır. Planlama sistemi, tüm bu bilgileri, aşağıdakileri gerekleri sağlayan siparişleri planlamak için kullanır:

Kullanılabilir hammaddelere sahip olan,
Kullanılabilir yarı-mamülleri bulunan veya bu yarı-mamülleri üretecek iş emirleri olan,
Üretim için gerekli olan ekipmanın yeterli kapasiteye sahip olduğu,
Ilgili ekipmanı çalıştırmak için yeterli operatör, kalıp, alet vb. bulunduğu

Siparişler çizelgelenmek üzere seçilir.

Bu kriterler karşılandığında, üretim çizelgeleme yazılımı, her bir üretim kaynağı için iş emirlerini aşağıdaki kurallara göre karar vereceği bir “en iyi sıra“ ile sıralayacaktır:

Termin tarihine göre ileri planlama – Bu kural, siparişleri kesinlikle termin tarihi önceliklerine göre sıralayacaktır. Bu kuralın avantajı, zamanında teslimata odaklanmasıdır. Ancak bunu yaparken ayar süresinin azaltılması ve üretim verimliliğinde taviz verecektir.
Ayar süresini en aza indirmek – Bu kural, kuyruğundaki tüm işlerin en az setup/ayar süresini sağlamak için işleri sıralayacaktır.

Bunlar, olası sıralama stratejileri arasından sadece iki örnektir. Üretiminizin ve tedarik zincirinizin tam bir görünürlüğüne sahip olmak; envanterleri kontrol altında tutarken, Tam Zamanında Üretimi sağlamak için kritik öneme sahiptir. JIT müşterilerinize ayak uydurmanın anahtarı, bu görünürlüğü sağlamak için uygun planlama araçlarına ve üretim sahasındaki değişime olduğu anda tepki verme çevikliğine sahip olmaktır. İşte İleri Planlama ve Çizelgeleme‘nin sizin için yaptığı tam olarak budur ve Tam Zamanında Üretim yapan fabrikalar için kesinlikle gereklidir.