Fabrika Simülasyonuna Üretim Maliyetlerini Dahil Etmek

Acaba bir iyileştirme ya da tesis tasarımı yaptığımızda önemli bir şeyi gözden kaçırıyor olabilir miyiz?

Yapılan tüm iyileştirmeler ve tesis tasarımları beraberinde bazı soruları gündeme getirirken bu sorulardan en önemlisi “maliyet” olabilir mi?

• Yapılan tasarım bize ne kazandırıyor, maliyeti ne?
• Yapılacak yatırımın geri dönüş oranı (ROI – Return of Investment) nedir?

gibi yöneticilerin en sevdiği sorular listesini uzatmak mümkün.

Geçmişten günümüze maliyet sorusu fabrika simülasyon yazılımlarının da gündeminde olmuştur. Bu amaçla üretim simülasyonu yazılımlarından Simio programı sabit ve değişken maliyetler, olası bir otomasyon yatırımının CAPEX ve OPEX maliyetlerini analiz edebilecek araçlar geliştirmiştir. Bu araçlar ile yapılacak olan iyileştirmeleri veya tasarımları, finansal değerleri de kayıt altına alarak biz dünyayı güzelleştirmek isteyen mühendislere sunmaktadır.

Simio programında bizler kolayca değer katan veya katmayan işlere maliyet atayabiliyoruz. İlaveten iş istasyonlarının giriş ve çıkışlarında oluşan üretim içi ara stokların da finansal karşılığını simülasyon dahilinde bir maliyet olarak gösterebilmek mümkün. Bu sayede setup, proses, bakım ve duruş maliyetlerinin yanı sıra stokların işletme sermayesindeki oranı gibi maliyetler de kolayca hesaplanabilmektedir. Tüm bu parametreler yapılacak olan iyileştirme alternatifleri arasından daha kolay karar vermemizi sağlamaktadır.

Simio içinde maliyetlerin zamana ve durumlara göre nasıl değiştiğini hesaplayabilmek adına standart özellikler içinde “Financials” alanı bulunmaktadır. Bu kısımda bizler objeye göre gerekli maliyet kalemlerini girebiliyoruz. Sonrasında bu alana girdiğimiz değerlerin simülasyon çalıştırıldığında dinamik olarak gösterimi sağlanabilmektedir. Peki bizler Simio ile hangi maliyet kalemlerinin kolay bir şekilde modelde gösterimini sağlayabiliriz?

Aşağıda bulunan basit örneğe baktığımızda 2 farklı istasyonumuz bulunmaktadır. Bunlar kalite kontrol ve boyama istasyonlarıdır. İstasyonlar kendilerine atanan çalışma vardiyalarına uygun çalışmaktadırlar ve tabi bizde gerekli maliyet kalemlerinde oluşan değişimleri bu süre zarfında gösterebilmekteyiz.

Kalite kontrol ve boyama operasyonları, toplam üretim maliyetlerini oluştururken; taşıma, hurda ve fire ise değer katmayan operasyonların maliyetlerini oluşturmaktadır. Tüm bu finansal modellemeleri, fabrika simülasyonu içinde kurgulayabileceğimiz alan aşağıda gösterilmiştir.

Üretim kaynaklarımızın değişken maliyetlerini takip edip gerektiğinde interaktif raporlar oluşturabiliriz. Aşağıda sistemdeki taşıyıcı, operatör ve 2 adet istasyonun kaynak kullanım istatistikleri gösterilmektedir.

Makinaların veya operatörlerin kullanım değerlerine istinaden atanan sabit ve değişken maliyetlerin simülasyon çalışma süresi boyunca olan değerleri ise şu şekildedir.

Peki bu maliyetlerin grafiğini çizdirmek istesek kod yazmamız mı gerekecek?

Bir fabrika simülasyonu yaparken kod yazmadan istediğiniz şeyleri yapabilirsiniz. Maliyet kalemlerinin grafiğini çizdirmeniz gerektiğinde aşağıda bulunan hazır formülasyonları uygun şekilde yazmanız yeterli olacaktır.

Bu eklemelerin ardından grafiğimiz şu şekilde görülmektedir.

Yapılması muhtemel iyileştirme ya da tasarımların ilk yatırım (CAPEX) ve süren (OPEX) maliyetleri üretim simülasyonu yazılımı Simio tarafından sunulmaktadır. Artık bizler sistemleri ve süreçleri iyileştirmek için bir yola çıktığımızda en önemli parametre olan maliyet faktörünü de göz ardı etmeden ilerleyebiliriz.

Yazar : Aytaç Karaduman